Abbehuis Eindhovens Dagblad

De Brabantse kunstenaar Frank Havermans ging in megastad Taipei ‘undercover’ als bestuurder van een marktwagentje. Het resultaat van dit kunst-zinnige avontuur is nu te zien in het Albert van Abbehuis in Eindhoven.

Aan de wand van de grote zaal in het Albert van Abbehuis hangen een paar zwart geschilderde multiplex platen met twee Chinese karakters erop. ,,Daar staat ban che”, vertelt Frank Havermans, ,,en dat betekent ‘plank kar’.” Het zijn restanten van het wagentje dat Havermans in de zomer van 2023 bouwde in de Taiwanese hoofdstad Taipei en waarmee hij door die megastad reed.

Op de video As long as trade moves, de spil waar zijn tentoonstelling Expanding structures om draait, is te zien hoe dat ging. Havermans bestuurt een langzaam rijdende platte, elektrische wagen, waarop hij een zwarte structuur heeft opgetrokken die met de licht op en neer bewegende ‘vleugels’ wel iets wegheeft van een abstracte vogel. Hij laveert door smalle straten in Taipei, passeert rakelings een paar marktkraampjes en doorkruist een enorme veilinghal.

,,Toen ik eind 2022 in Taipei was, vielen me de platte wagens op die daar de markten bevoorraden. Ze maken deel uit van een heel systeem: om twee uur ‘s nachts begint de groente- en fruitveiling in de veilinghal. In de vroege ochtend komen de marktkooplui met hun platte wagentjes om de waren te halen en te verspreiden naar andere markten en winkels in de stad. Maar de wagentjes worden ook, min of meer illegaal, voor het vervoer van allerlei andere spullen gebruikt.”

Hoekig

Op een ander videoscherm is te zien hoe Havermans, samen met lokale makers, in de zomer van 2023 zelf zo’n wagentje opbouwde tot een waar kunstwerk. ,,Bouwen doe ik in mijn werk al heel lang. Ik werk op het snijvlak van kunst en architectuur. Nu heb ik voor het eerst een video gemaakt. Ik wilde de dynamiek van zo’n stad zichtbaar maken en besloot dat ik dat het beste met bewegend beeld kon doen.”

In eerdere werken van Havermans, waarvan in het Albert van Abbehuis ook voorbeelden te zien zijn, focust hij vaak op de structuren van een stad. Ook heeft hij een indrukwekkende staat van dienst waar het gaat om architectonische ingrepen in gebouwen, steden en landschappen.

Van Drachten tot Shenzen en van Rotterdam tot Hongkong staan zijn hoekige, vaak felgekleurde werken, die het midden houden tussen enorme sculpturen en kleine gebouwen. Soms tijdelijk, maar vaak ook voor lange tijd, zoals het Landschapsobservatorium langs de Dommel bij Sint-Oedenrode. Met een stadsplattegrond als inspiratie tekent en bouwt hij hoekige structuren, die hij laat uitdijen en vervormen. ,,De stad zie ik als een soort organisme, dat vanuit een innerlijke drang uitbreidt en groeit. We denken wel dat wij dat proces zelf beheersen, maar vooral in miljoenensteden in Azië en Zuid-Amerika zie je hoe

oncontroleerbaar die groei gaat.”

Hij ziet het in zijn directe omgeving ook. ,,Toen ik jaren geleden vanuit Breda naar het platteland van Heeswijk-Dinther verhuisde, zag ik door de nieuwbouwprojecten de stad van alle kanten op me afkomen.” Met zijn ban che-project verlegt hij de focus van de grotere stedelijke structuren naar de mens die zich in die ‘betonnen jungles’ staande weet te houden.

Onbewogen

Terug naar Taipei (kleine ronde foto): ,,Ik verwachtte veel bekijks te trekken, omdat het wagentje zo opvalt. In die ‘vleugels’ had ik de plattegrond verwerkt van een voormalig VOC-fort dat de Hollanders in de 17de eeuw bouwden in het huidige Taiwan en vanwaaruit ze het gebied beheersten. Het leek mij interessant om met mensen op straat gesprekken te voeren over hoe alles en iedereen door de handel met elkaar verbonden is.”

Wat echter het meest opvalt aan de video is hoe onbewogen vele mensen op straat het karretje voorbijlopen. ,,In de drie dagen dat ik rondreed, ben ik niet een keer aangesproken. De mensen lijken zich af te sluiten voor alles wat er om hen heen gebeurt.”

Bij de expo kan het gesprek over de groei van de stad en het leven van individuele mensen alsnog worden gevoerd.